Giao thừa là dịp quan trọng để các gia đình Việt đón chào năm mới, không chỉ là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới mà còn là lúc để thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và cầu mong những điều tốt đẹp. Vào thời điểm này, mỗi gia đình thường chuẩn bị 2 mâm lễ cúng, một mâm cúng ngoài trời và một mâm cúng trong nhà. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết mâm cúng giao thừa này bao gồm những gì và bài cúng như thế nào cho đúng. Vậy hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về các vật phẩm trong mâm cúng đêm giao thừa này nhé.
Mâm cúng giao thừa ngoài trời
Nghi lễ cúng giao thừa ngoài trời mang ý nghĩa quan trọng trong việc tiễn biệt vị thần năm cũ và đón chào vị thần mới. Mâm cúng này được chuẩn bị với những lễ vật tượng trưng cho sự tôn kính và cầu mong những điều tốt đẹp cho năm mới. Tuy nhiên, tùy theo hoàn cảnh kinh tế và sản vật sẵn có của mỗi gia đình, các lễ vật trong mâm cúng có thể thay đổi, nhưng một số vật phẩm không thể thiếu gồm trầu cau, hoa quả, và nước hoặc rượu.
Mâm cúng ngoài trời chuẩn nhất sẽ bao gồm cả lễ chay và lễ mặn, với các vật phẩm như:
- Mâm ngũ quả, tượng trưng cho ngũ phúc “Phúc – Lộc – Thọ – Khang – Ninh”.
- Xôi và bánh chưng.
- Gà trống luộc ngậm hoa màu hồng hoặc đỏ (hoặc có thể thay bằng thủ lợn).
- Hoa tươi, trầu cau.
- Rượu, nước.
- Một đĩa gạo, một đĩa muối.
- 5 ngọn nến và hương (3 hoặc 5 nén).
- Quần áo và mũ nón cho thần linh.
Với mâm cúng đầy đủ và tôn kính này, gia đình mong muốn tiễn đưa năm cũ, đón chào một năm mới an lành và thịnh vượng.
Mâm cúng giao thừa trong nhà chuẩn nhất
Nghi thức cúng giao thừa trong nhà là một phần quan trọng trong lễ Tết, nhằm tưởng nhớ và tôn vinh tổ tiên cũng như các vị thần Thổ Công, những người cai quản trong nhà. Mâm cúng giao thừa trong nhà có cấu trúc tương tự như mâm cúng ngoài trời, tuy nhiên, sẽ không có quần áo hay mũ nón dành cho thần linh. Mâm cúng giao thừa trong nhà đầy đủ gồm có hai phần: cỗ mặn và cỗ ngọt. Cụ thể:
Cỗ mặn:
- Bánh chưng
- Giò
- Chả
- Xôi gấc (hoặc các loại xôi khác)
- Thịt gà
- Rượu, bia, hoặc các thức uống khác
Cỗ ngọt:
- Bánh kẹo
- Mứt Tết
- Hoa tươi
- Đèn (nến)
- Hương
Mâm cúng giao thừa của ba miền Bắc – Trung – Nam có gì khác nhau?
Mâm cúng giao thừa ở ba miền Bắc, Trung, Nam có những nét tương đồng nhưng cũng có sự khác biệt về lễ vật, phản ánh đặc trưng văn hóa của từng vùng miền. Dưới đây là những mâm cúng chuẩn của ba miền
Mâm cúng giao thừa miền Bắc
Mâm cơm cúng của người miền Bắc thường rất đầy đặn và trang trọng, với những món ăn truyền thống thể hiện sự sum vầy và tôn vinh tổ tiên. Thông thường, mâm cúng bao gồm 4 bát và 4 đĩa, nhưng đối với gia đình có điều kiện hoặc cỗ cúng lớn, có thể bao gồm 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa. Các món ăn trong mâm cúng giao thừa miền Bắc thường bao gồm:
- Bát:
- Móng giò hầm măng
- Bóng nấu thập cẩm
- Mọc
- Miến nấu lòng gà
- Đĩa:
- Thịt gà luộc
- Giò lụa
- Nem
- Giò xào
- Nộm
- Hành muối
- Bánh chưng
Mâm cúng giao thừa miền Trung
Mâm cỗ cúng ở miền Trung mang đậm nét đặc trưng của vùng đất này, với sự kết hợp của những món ăn truyền thống phong phú, vừa có bánh chưng, bánh tét, lại vừa có các món ăn khác như:
- Đĩa:
- Dưa món
- Giò lụa
- Thịt đông
- Gà bóp rau răm
- Chả
- Thịt heo luộc
- Dưa giá
- Cá chiên
- Ram
- Bát:
- Măng khô ninh
- Miến
Ngoài những món ăn cơ bản trên, một số gia đình miền Trung còn chuẩn bị thêm các món đặc sắc khác như:
- Cuốn diếp gỏi ngó sen
- Gỏi bao tử
- Bánh răng bừa
- Xà lách gân bò
- Chả tôm
- Nem lụi
Những món ăn này không chỉ thể hiện sự phong phú trong văn hóa ẩm thực miền Trung mà còn là sự kết hợp giữa các nguyên liệu tươi ngon, mang lại hương vị đặc trưng cho mâm cỗ cúng. Mâm cỗ giao thừa miền Trung giúp gia đình có thể cúng tổ tiên, đón năm mới với sự đầy đủ, sum vầy và cầu mong mọi điều tốt đẹp.
Mâm cúng giao thừa miền Nam
Mâm cỗ cúng của người miền Nam mang đặc trưng của vùng đất nắng nóng, vì vậy các món ăn thường được ưu tiên là món nguội và những món ăn dễ chế biến. Mâm cỗ cúng giao thừa miền Nam bao gồm:
- Các món ăn chính:
- Canh măng tươi
- Canh khổ qua nhồi thịt
- Thịt kho hột vịt
- Gỏi tôm thịt
- Chả giò
- Dưa món
- Củ kiệu
- Bánh tét ăn kèm củ cải ngâm nước mắm
- Các đồ cúng khác:
- 1 đĩa trầu cau
- 1 đĩa trái cây gồm 5 loại quả
- Đèn dầu
- 1 đĩa muối
- 1 đĩa gạo
- 3 hoặc 5 ly trà
- Bánh mứt các loại (tùy gia đình)
- 1 bình hoa cúng
- Vàng mã
Mâm cỗ này không chỉ thể hiện sự đầy đủ về mặt ẩm thực mà còn mang đậm yếu tố tâm linh, cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho gia đình trong năm mới. Các món ăn nguội và dễ chế biến phù hợp với khí hậu miền Nam, vừa đảm bảo dinh dưỡng, vừa dễ dàng chuẩn bị.
Bài cúng giao thừa – Khấn nôm
Sau khi chuẩn bị mâm cúng, hãy thắp đèn hoặc nến rồi sau đó thắp hương, gia chủ chắp tay cung kính hướng về mâm lễ, khấn như sau:
Nam vô A di đà phật!
Nam vô A di đà phật!
Nam vô A di đà phật!
Kính lạy mười phương chư phật, bồ tát. Kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.
Kính lạy các ngài: Cựu niên hành khiển Thái tuế chí đức tôn thần Trịnh vương, Thạch tinh hành binh chi thần, Liễu tào phán quan; tân niên hành khiển Thái tuế chí đức tôn thần Sở vương, Hỏa tinh hành binh chi thần, Biểu tào phán quan; bản cảnh Thành hoàng, Ngũ phương ngũ thổ Phúc đức chính thần, Ngũ phương ngũ lộ Long mạch tài thần; bản gia Đông trù tư mệnh Táo phủ thần quân; bản gia Thổ công; bản gia chấp sự chư tôn thần.
Nhân thời khắc giao thừa năm …. , chúng con là:.. ngụ tại:… thành tâm sắm sửa hương đăng, lễ vật dâng lên trước án.
Cung kính thỉnh mời chư vị tôn phật, tôn thần giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật, chứng minh công đức.
Giao thừa tống cựu nghênh tân. Năm cũ qua đi, năm mới đã đến, tam dương khai thái, vạn tượng canh tân. Ngài Thái tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh, tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về chầu cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới tiếp quản thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc, phù hộ cho chúng con cùng lân lí bốn bên đều được nhân sự hưng long, vật sự tăng tiến, bình an khang thái.
Nguyện chư vị tôn thần tiếp dẫn chân linh gia tiên nội ngoại, thúc bá huynh đệ, cô di tỷ muội gia tộc chúng con được lai đáo gia trung cùng vui xuân đón tết.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám! (Lễ 3 vái)
Một số lưu ý khi cúng giao thừa
Nghi lễ cúng giao thừa thường được thực hiện theo thứ tự, bắt đầu với cúng ngoài trời và sau đó là cúng trong nhà.
- Thời gian lý tưởng để thực hiện nghi lễ là vào lúc 0h, ngày 1/1 âm lịch.
- Mâm cúng cần được chuẩn bị chu đáo và đặt ra ngoài trước thời điểm giao thừa.
- Đối với lễ cúng ngoài trời, mâm cúng thường được đặt ở hướng Bắc (dành cho Thượng Đế) hoặc hướng Đông (dành cho Thiên Tử), tùy vào truyền thống của từng gia đình.
- Lưu ý chuẩn bị bài cúng giao thừa một cách cẩn thận, tránh sai sót.
- Người thực hiện nghi lễ cần mặc trang phục chỉnh tề, gọn gàng.
- Khi đọc văn khấn, giọng phải rõ ràng, to và mạch lạc.
-
Cần thực hiện nghi lễ với tấm lòng thành kính, tuyệt đối không vừa cúng vừa trò chuyện riêng tư.
Tìm hiểu thêm:
Tạm kết
Trên đây là một số thông tin về nghi lễ cúng giao thừa và những điều cần lưu ý để bạn có thể chuẩn bị mâm cúng đầy đủ và trang trọng. Việc thực hiện đúng các bước và nghi thức cúng giao thừa sẽ giúp gia đình đón năm mới với nhiều may mắn, sức khỏe và an khang. Chúc bạn và gia đình có một mùa xuân an lành, thịnh vượng!
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
- Tư vấn mua hàng: 1900 0231
- Liên hệ hợp tác sỉ, đại lý: 092 845 5395
- CS1: 41 Vũ Trọng Phụng – Thanh Xuân – HN | Hotline: 033 355 3131
- CS2 (Bán Online): 134 Ông Ích Khiêm – Q.11 – HCM | Hotline: 033 555 3131
- CS3: 2 Trần Vỹ – Cầu Giấy – HN | Hotline: 091 144 0202